مته چیست و چه کاربردی دارد؟
مته ابزاری تیز و برنده است که به دریل متصل میشود و عملیات سوراخکاری در مواد مختلف را انجام میدهد. انواع مته در شکل، اندازه و جنسهای متفاوتی تولید میشوند که همه اینها باعث میشود کاربرد متهها متفاوت باشد؛ برای مثال متههای مناسب سوراخ کردن سرامیک ممکن است برای بر روی فلزات کاربردی نداشته باشند.
انواع مته از نظر جنس
همانطور که گفتیم یکی از عوامل تعیینکننده کاربرد انواع مته، جنس آن است که درجه سختی را نیز مشخص میکند. بهطور کلی تمامی متهها درجه سختی نسبتا بالایی دارند؛ اما برخی از آنها در مقایسه با بقیه سختتر یا سستتر هستند. انواع مته از نظر سختی و یا جنس شامل موارد زیر میشوند:
- مته فولاد کم کربن
- مته فولاد پر کربن (یا کربن بالا)
- مته فولاد سرعت بالا (یا فولاد HSS)
- مته الماسه
- مته کبالت
1. مته فولاد کم کربن
بسته به اینکه چند درصد کربن در ساخت این ابزار به کار رفته باشد، درجه سختی آن نیز متفاوت است. در ساخت این نوع از مته معمولا از 15 درصد کربن استفاده میشود که نسبت به دیگر متهها درجه سختی بالایی ندارد؛ اما در همین حالت نیز سختی نسبتا بالا محسوب میشود.
2. مته فولاد پر کربن
همانطور که گفتیم، هرچه قدر درصد کربن بهکار رفته در متههای فولادی بیشتر باشد، سختی آنها نیز بیشتر خواهد بود. بر همین اساس متههای فولاد پر کربن (یا کربن بالا) که دارای 50 درصد کربن هستند سختی بالایی خواهند داشت. از مته فولاد پر کربن میتوان برای سوراخکاری سطوح سخت مانند انواع فلزات استفاده کرد.
3. مته فولاد سرعت بالا
کاربرد مته HSS یا فولاد سرعت بالا را بیشتر در سوراخکاری سطوح سخت که سرعت بسیار بالا اهمیت دارد میتوانید ببینید. این نوع از مته از ترکیب وانادیوم، کروم، تنگستن و مولیبدن ساخته میشود.
بیشتر بخوانید:
4. مته الماسه
خود متههای الماسه به دو گروه تقسیمبندی میشوند:
- تمام الماس: همه قسمتها اعم از بدنه و نوک مته از الماس تولید میشود
- سر الماس: فقط نوک مته از الماس ساخته میشود
الماس نیز همان کاربید سخت یا کاربید تنگستن است که از ترکیب کربن و تنگستن تولید میشود. مته الماسه درجه سختی بسیار بالای دارد و معمولا از آنها برای سوراخکاری سطوح ظریف و حساس به فشار و ضربه مانند شیشه، سرامیک و… میتوانید استفاده کنید.
5. مته کبالت
در واقع جنس اصلی این نوع مته همان فولاد میباشد که در ترکیب آن از 5 تا 8 درصد کبالت نیز استفاده شده است. با توجه به درجه سختی مته کبالت، میتوانید از آن برای سوراخکاری فلزات استفاده کنید.
نکته مرتبط با خرید انواع مته!
بنابراین هنگام خرید انواع مته باید جنس آن را با توجه به سطحی که قصد انجام سوراخکاری در آن را دارید انتخاب کنید. در غیر این صورت، مته شما سختی کافی یا حتی ظرافت لازم برای انجام کار بر روی سطح مورد نظر را نخواهد داشت.
انواع مته از نظر پوشش
هر یک از انواع متههایی که تولید میشوند، دارای یک پوشش نیز هستند که بر روی جنس اصلی آن قرار میگیرد. این پوشش مته باعث افزایش قابلیت برندگی مته میشود. در حال حاضر پوششهایی که برای تولید انواع مته استفاده میشوند عبارتند از:
- اکسید سیاه: این پوشش مته بسیار گرانقیمت است؛ زیرا در برابر سایش، خوردگی و دمای بالا مقاومت بالایی دارد.
- تیتانیوم: متههایی با این نوع پوشش برای سوراخکاری پلاستیک و PVC بسیار مناسب هستند. البته برای سوراخکاری فلزات نیز استفاده میشود ولی تیز کردن مجدد آنها امکانپذیر نیست.
- نیترید تیتانیوم: یکی از رایجترین پوشش انواع مته که طول عمر آن را بسیار افزایش میدهد.
- کربن: پوشش کربن در انواع مته باعث افزایش برندگی، سختی و در عین حال قابلیت سوراخکاری ظریف میشود.
انواع مته از نظر ساختار و کاربرد
هر یک از انواع مته دارای شکل و ساختار متفاوتی هستند که یکی دیگر از عوامل تعیینکننده کاربرد آنها بهشمار میرود. در ادامه ساختار و کاربرد هر یک از انواع مته را بررسی خواهیم کرد:
1. مته آهن
متههایی که برای سوراخکاری سطوح آهنی استفاده میشوند، اندازه و ضخامتهای متفاوتی دارند. مته آهن کوتاه برای سوراخکاری ظریف و کمعمق و مته آهن بلند برای سوراخکاری ضخیم و عمیق استفاده میشود.
بیشتر بخوانید:
2. مته چوب
متههایی که برای سوراخکاری چوب و MDF مورد استفاده میشوند سختی نسبتا کمتری نسبت به مته آهن دارند؛ با این حال آنها بسیار تیز و برندهتر هستند و به همین علت کار را در مدت زمان کمتر و با سرعت بیشتری انجام میدهند.
3. مته گردبر
مته گردبر از یک استوانه فلزی با لبههای دندانهدار تشکیل شده است و سوراخهایی کاملا گرد ایجاد میکند. دندانههای این نوع از مته ارهای یا مربعی هستند؛ به همین علت باید هنگام خرید مته گردبر به این نکته توجه داشته باشید. از این نوع مته میتوانید برای ایجاد سوراخهای گرد جهت نصب چراغ، سیمکشی، لولهکشی و نصب یراق آلات استفاده کنید.
بیشتر بخوانید:
4. مته مخروطی
ساختار این مته شبیه کاج یا مخروط است. قسمت ابتدایی آن نازک و انتهای آن پهن میباشد؛ به همین علت هر چه بیشتر به داخل سطوح چوبی و فلزی نفوذ کند سوراخ بزرگتری را ایجاد میکند. با استفاده از این ویژگی میتوانید قطر و پهنای سوراخ را با تنظیم میزان نفوذ مته به داخل سطح مورد نظر تعیین کنید.
5. مته گرانیت
از متههای گرانیت برای سوراخ کردن سطوح سنگی مانند سنگ گرانیت استفاده میشود. این نوع مته درجه سختی بالایی دارد و معمولا نوک آن را با الماسه میپوشانند تا قدرت کافی برای سوراخ کردن سنگ را داشته باشد.
6. مته برگی
متههای برگی سر نازک و تیز دارند و با توجه به نازک بودن آن، برای سوراخ کردن سنگها مناسب نیست. کاربرد اصلی مته برگی سوراخ کردن سطوح چوبی است.
7. مته آلومینیوم
از مته آلومینیوم برای ایجاد سوراخ در سطوح آلومینیومی و سایر فلزات نرم بهجای مته آهن استفاده میشود.
8. مته گازور
اگر قصد خرید یک مته مناسب برای افزایش سرعت سوراخکاری دارید، مته گازور یک انتخاب مطلوب است. این مته علاوه بر دریل، بر روی اور فرز هم نصب میشود و کاربرد اصلی آن در صنایع چوب و نجاری است.
بیشتر بخوانید:
9. مته خزینه
زمانی که هدف بستن پیچ باشد از مته خزینه استفاده میشود. انواع مختلفی از مته خزینه در شکلها و اندازههای متفاوت تولید میشوند؛ بنابراین برای ایجاد سوراخهای مختلف و بستن پیچهای گوناگون انواع متنوعی از مته خزینه در دسترس هستند.
بیشتر بخوانید:
10. مته حفاری
این مورد از انواع مته در سوراخکاری مورد نیاز در صنعت نفت و گاز کاربرد دارد. در حال حاضر 4 نوع مته حفاری اعم از خراشانداز، خردکننده سنگ، برنده و خراشدهنده در دسترس هستند.
11. مته منبتکاری
یکی از دستگاههایی که در صنایع چوب استفاده می شود CNC است. یکی از مهمترین کاربردهای این دستگاه ایجاد طرحهای مختلف بر روی چوب و MDF است. برای این کار از مته منبتکاری استفاده میشود که ظرافت خاصی دارد. از مته منبتکاری میتوان برای حکاکی بهصورت دستی هم استفاده کرد.
12. مته مرغک
برای ایجاد سوراخهایی با دقت بالا مانند سوراخکاری شفت و حتی تراشکاری از مته مرغک استفاده میشود. ساختار این مته ترکیبی از دو نوع مته معمولی و خزینه است. لازم به ذکر است متههای مرغک با جنسهای فولاد HSS، کبالت و الماسه تولید میشوند که نوع فولاد HSS آن رایجتر است.
13. مته شیشه
مته شیشه نوعی مته الماسه است و هنگام سوراخکاری شیشهها، باعث جلوگیری از شکستن آن میشود. میزان پودر الماس بهکار رفته در این متهها متفاوت است و همین موضوع باعث تفاوت کاربردهای صنعتی و خانگی این نوع مته میشود.
14. مته پیکور
دریل بتنکن که قابلیت تخریب و حفاری دادرد، میتواند بهراحتی با استفاده از مته پیکور سطوح بتنی، آجری و به طور کلی مصالح ساختمانی را تخریب کند.
مزایای استفاده از انواع مته
از مهمترین مزایای استفاده از انواع مته میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش دقت سوراخکاری
- افزایش سرعت عملیات سوراخکاری و تخریب
- ایجاد سوراخهایی با اندازه دلخواه
- انجام پیچکاری به بهترین نحو
- جلوگیری از ایجاد صدمات فیزیکی به سطوح چوبی، فلزی و…
- هایپر ابزار مرکزی تاچارا
- آبان 26, 1403
- 113 بازدید