سه نظام اتوماتیک یا آچاری؟ + بررسی تخصصی

انتخاب ابزار مناسب یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که هنگام خرید ابزارآلات مختلف باید بگیرید. در میان انواع ابزارهای برقی و شارژی، دریل‌ها یکی از پرکاربردترین‌ها به‌شمار می‌روند که برای کارهای متنوعی استفاده می‌شوند؛ اما یکی از موارد کلیدی هنگام خرید دریل این است: سه نظام اتوماتیک یا آچاری؟ کدام برای من بهتر است و چرا؟

سه‌نظام یا مته‌گیر یک جزء مهم در دریل‌هاست که امکان نصب و تعویض مته را فراهم می‌کند. هر یک از این سه‌نظام‌ها (اتوماتیک و آچاری) ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند که مطابق با نوع کاربری و نیازتان، باید آن‌ها را انتخاب کنید. در این مقاله، به بررسی دقیق تفاوت‌ها، مزایا و معایب هر یک از این سه‌نظام‌ها می‌پردازیم تا در نهایت به شما کمک کنیم تصمیم بگیرید کدام یک را بخرید.

وظیفه سه نظام در دریل چیست؟

سه نظام‌ها اغلب یک قطعه مخروطی-استوانه‌ای از جنس پلاستیک یا فلز هستند که در جلوی دریل برقی قرار می‌گیرند. وظیفه اصلی این ابزار، محکم نگه داشتن مته یا سایر ابزارهای جانبی مانند سنباده، بکس سر دریلی، بیت پیچ گوشتی و… است.

هر سه‌نظام، 3 فک و محور داخلی از جنس فولاد دارد که بر اساس قطر و سایز مته، باز و بسته می شود و آن را نگه می‌دارد. بعد از بسته شدن کامل سه‌نظام، مته باید طوری محکم شده باشد که هنگام کار امکان لغرش دررفتگی آن به صفر برسد.

سه نظام اتوماتیک یا آچاری؟

هنگام انتخاب بین سه‌نظام آچاری و سه‌نظام اتوماتیک برای استفاده در دریل، مهم است که به نوع کاربری، تعداد دفعات تعویض مته و میزان دقت یا قدرت مورد نیازتان توجه داشته باشید. هر کدام از این سه‌نظام‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند که در ادامه آن‌ها بررسی خواهیم کرد.

قابل توجه است که هر 2 نوع از سه‌نظام‌ها در سایزهای مختلف و استاندارد جهانی بر اساس ظرفیت گرفتن مته‌ها ساخته می‌شوند. تقسیم‌بندی آن‌ها بر اساس بیشترین سایز مته‌ای که می‌توانند نگه دارند صورت می گیرد. رایج‌ترین اندازه آن‌ها عبارتند از:

• 6 میلی‌متر
• 10 میلی‌متر
• 13 میلی‌متر
• 16 میلی‌متر

برای مثال، اگر شما از مته آهن HSS سایز 4 آلپن اتریش استفاده می‌کنید، یک سه‌نظام 6 میلی‌متری می‌تواند گزینه خوبی برای‌تان باشد.

سه‌نظام آچاری یا آچار خور (Keyed Chuck)

سه‌نظام آچاری که قدیمی‌تر و دو تکه است، کلید یا آچاری مخصوص برای سفت یا شل کردن مته دارد. این ابزار از سال‌ها پیش در دریل‌ها به کار رفته و هنوز هم گزینه‌ای قابل اعتماد برای استفاده، به‌ویژه در کارهای سنگین است.

نیمه پایینی یا بیرونی آن شکل دندانه‌‌ای دارد که آج‌های آچار روی این دندانه‌ها قرار می‌گیرند و آن را می‌چرخانند. بدون آچار سه‌نظام، امکان شل کردن و یا سفت کردن محورهای مته‌گیر غیر ممکن خواهد بود.

مزایای سه‌نظام آچاری

• قدرت نگه‌داری بالای مته: مزیت اصلی سه‌نظام آچاری نگه‌داری محکم‌تر و ایمن‌تر مته است. شما با استفاده از آچار می‌توانید گشتاور بیشتری به این نوع سه‌نظام اعمال کنید و مته را محکم‌تر ببندید. این ویژگی مخصوصا در پروژه‌های سنگین مانند سوراخ‌کاری فلز، آجر یا چوب‌های سخت بسیار کاربردی است.
• دوام زیاد: سه‌نظام‌های آچاری معمولا از مواد اولیه مقاوم‌تری ساخته می‌شوند و همچنین طراحی ساده‌تری دارند. این ویژگی‌ها باعث دوام بیشتر می‌شود. اگر از دریل خود در کارهای حرفه‌ایی استفاده می‌کنید این سه‌نظام برای‌تان بسیار مناسب است.
• قیمت مناسب: به دلیل داشتن قطعات کمتر و طراحی ساده‌تر، سه‌نظام‌های آچاری معمولا ارزان‌تر از مدل‌های اتوماتیک هستند. پس اگر نیازی به تعویض مداوم مته ندارید می‌توانید از آن انتظار بهترین عملکرد را داشته باشید.

معایب سه‌نظام آچاری

• تعویض کندتر مته: نیاز به استفاده از آچار می‌تواند سرعت کارتان را کاهش دهد، مخصوصا اگر در کار خود نیاز به استفاده از مته‌ها با سایزهای مختلفی دارید.
• تلاش فیزیکی بیشتر: هنگام استفاده از سه‌نظام آچاری نیاز به زور بیشتر دارید؛ زیرا باید مرتبا آچار را وارد کرده و سپس سه‌نظام را سفت یا شل کنید. اگر کاربری معمولی دارید، این ویژگی مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند ولی اگر استفاده زیادی از مته‌ها دارید، به‌مرور زمان می‌تواند بسیار اذیت‌کننده باشد.
• احتمال گم شدن آچار: گم شدن آچار سه‌نظام یکی از رایج‌ترین اتفاقات است. متاسفانه بدون آچار، شما نمی‌توانید مته را عوض کنید و این موضوع می‌تواند کارتان را متوقف کند.

سه‌نظام اتوماتیک یا خودکار (Keyless Chuck)

سه‌نظام اتوماتیک یا خودکار به شما اجازه می‌دهد تا بدون نیاز به آچار، مته را با دست سفت، شل و حتی قفل کنید. این ویژگی فرآیند تعویض مته را سریع‌تر و کاربرپسندتر می‌کند. این نوع از سه‌نظام به صورت یک تکه و دو تکه تولید می‌گردد و تنها با چرخاندن پایه دوم و یا لایه بیرونی آن، محورهای داخلی سه‌نظام باز و بسته می‌شوند.

مزایای سه‌نظام اتوماتیک

• تعویض سریع و آسان مته: از آنجایی که به آچار نیازی ندارید، می‌توانید به سادگی سه‌نظام را با دست چرخانده و مته را شل یا سفت کنید. اگر کاربری شما نیازمند تعویض مکرر مته است، این سه‌نظام برای‌تان بسیار مناسب می‌باشد.
• راحتی در کار: سهولت در تعویض مته با دست آن را به گزینه‌ای مناسب برای انجام کارهای سبک و روزمره تبدیل کرده است. شما بدون نیاز به آچار می‌توانید به راحتی مته‌ها را تعویض کنید.
• نیاز نداشتن به آچار: از آنجایی که برای این سه‌نظام‌ها به آچار نیازی ندارید، هیچ نگرانی هم برای گم کردن آن نخواهید داشت. اگر می‌خواهید کارهای‌تان بدون دردسر انجام شوند، سه‌نظام اتوماتیک مناسب شماست.

معایب سه‌نظام اتوماتیک

• گیرش ضعیف‌تر: یکی از معایب سه‌نظام اتوماتیک گیرش نه‌چندان محکم مته است. این ویژگی می‌تواند در کارهای سنگین، مثل سوراخ‌کاری مواد سخت، برای‌تان مشکل ایجاد کند. همچنین گیرش ضعیف‌تر باعث افزایش احتمال لغزش خوردن مته و به دنبال آن، کندتر شدن کار یا آسیب رسیدن به مته یا سطح کار می‌شود.
• قیمت بیشتر: سه‌نظام‌های اتوماتیک به دلیل مکانیزم پیچیده‌تر، معمولا قیمت بالاتری دارند. همچنین، با استفاده مکرر ممکن است بخش‌های داخلی آن دچار فرسوده شده و نیاز به تعمیر یا تعویض پیدا داشته باشند.
• مناسب نبودن برای کارهای سنگین: اگر نیاز به گشتاور بالا دارید، مانند استفاده از مته‌های بزرگ یا کار با مواد سخت، گیرش سه‌نظام اتوماتیک ممکن است کافی نباشد.

مقایسه سه‌نظام اتوماتیک و آچاری

•  سهولت در استفاده: استفاده از سه‌نظام اتوماتیک برای‌تان بسیار راحت‌‌تر از سه‌نظام آچاری است. از طرفی دیگر، گم شدن آچار می‌تواند روند کارتان را مختل کند.
• قدرت گیرایی مته و ابزارها: سه‌نظام آچاری معمولا قدرت گیرایی بالاتری دارد و احتمال شل شدن و جدا شدن مته در آن‌ها کمتر است.
  البته سه‌نظام اتوماتیک هم قدرت گیرایی بالایی دارد و در مدل‌های جدید، فک سه‌نظام با مکانیزم جغجغه‌ای و پیشرفته قفل می‌شود. اما بر اساس تجربیات کاربران توصیه می‌کنیم در کارهای سنگین (مخصوصا کار با مته الماسه) از نوع آچاری استفاده کنید.
• دقت گرایی مته و ابزارها: سه‌نظام اتوماتیک، دقت بالاتری نسبت آچاری دارد. به همین دلیل برای کار با مته‌های کوچک و ریز اعشاری (سایزهای مته زیر 1 میلی‌متر تا 3 میلی‌متر) می‌توانید از سه‌نظام خودکار انتظار دقت بالاتر و بهتری را داشته باشید.
• سرعت تعویض مته:  با توجه به نداشتن آچار، می‌توانید با سه‌نظام اتوماتیک سرعت بالاتری در تعویض مته داشته باشید. اما با ورود گردوخاک به داخل شیارهای این سه‌نظام، بیش از حد سفت شدن یا گیر کردن مته، با سه‌نظام آچاری اهرم فشار بیشتری برای باز کردن خواهید داشت.
• دوام و ماندگاری: سه‌نظام‌های آچاری همیشه جنس بدنه تمام فلزی فولاد دارند و با داشتن مکانیزم ساده در طراحی، عموما از دوام و ماندگاری بالاتری برخوردارند.
• هزینه و قیمت: به طور کلی قیمت سه‌نظام آچارخور پایین‌تر از سه نظام‌های اتوماتیک است. در سایز هم‌اندازه و کلاس ساخت هم‌رده نیز نوع خودکار قیمت تمام شده بالاتری دارد.

کدام بهتر است؟ سه نظام اتوماتیک یا آچاری؟

در نهایت انتخاب و خرید سه‌نظام دریل به نوع کاربری و نیاز شما بستگی دارد. تقریبا هر دو نوع در اکثر کارها جوابگو خواهند بود. اما اگر می‌خواهید به شکل منطقی و اصولی یکی را انتخاب کنید و مشکلی در راندمان کاری نداشته باشید، طبق توصیه‌های زیر سه‌نظام دستگاه را بخرید:

• برای کارهای سنگین یا دقیق: اگر کار شما شامل سوراخ‌کاری در مواد سخت مانند فلز، چوب سخت یا آجر است و یا نیاز به دقت و قدرت بالا دارید، سه‌نظام آچاری گزینه بهتری است. گیرش محکم‌تر و دوام بیشتر، آن را برای اینگونه کارها قابل اعتمادتر می‌کند.
  علاوه بر این‌ها، اگر قطر سوراخ و مته بزرگ باشد و یا سوراخ‌کاری فشار و بار زیادی بر دریل وارد می‌کند، سه نظام آچاری را تهیه کنید. همین موضوع باعث شده تا معمولا این سه‌نظام را بیشتر بر روی دریل‌های صنعتی گیربکسی، دریل ستونی و… مشاهده کنید.
• برای سرعت و سهولت تعویض مته: اگر کارهای سبک تا متوسط انجام می‌دهید یا به طور مکرر مته‌ها را عوض می‌کنید (خدمات نصابی، خطوط تولید و…) سه‌نظام اتوماتیک برای‌تان مناسب‌تر است. ین سه‌نظام برای کارهای خانگی (مثل سوراخ‌کاری معمولی در چوب، پلاستیک و فلزات نرم) و کارهایی که نیاز به گشتاور یا امنیت زیادی ندارند، ایده‌آل است.

در آخر، انتخاب بین سه‌ نظام اتوماتیک یا آچاری به نیازها و کاربرد شما و نوع پروژه‌ بستگی دارد. اگر نیاز به دقت، قدرت و دوام بالاتر دارید، سه‌نظام آچاری و اگر سرعت و راحتی برای شما مهم‌تر است، سه‌نظام اتوماتیک را بخرید.

کلام آخر

چه به دنبال یک سه‌نظام حرفه‌ای یا خانگی باشید و چه به دنبال به دنبال ابزارهای دیگر برای راحت‌تر شدن کارهایتان، اکنون وقت آن است که بهترین آن‌ها را برای خود بخرید. برای خرید ابزارآلات باکیفیت، همین حالا به فروشگاه اینترنتی هایپر ابزار مرکزی تاچارا مراجعه کرده و هر ابزاری که برای پروژه‌هایتان می‌خواهید را بخرید.

خرید ابزار آلات