موتور خودرو باید به روشی خنک شود و گرما را دفع کند. در غیر این صورت دمای آن مدام افزایش خواهد یافت تا جایی که اجزای فلزی داخلی شروع به ذوبشدن میکنند. جهت جلوگیری از بروز این مشکل به مایع خنککننده نیاز دارید؛ مایعی که بر پایه آب است و گرمای موتور را جذب میکند.
تفاوت ضد یخ با مایع خنک کننده
خیلی از افراد مایع خنککننده را با ضد یخ اشتباه میگیرند و هر دو را یکی میدانند. در واقع که ضد یخ همان مایع خنککننده نیست، بلکه یکی از دو جزء اصلی تشکیلدهنده آن میباشد. میتوان گفت مایع خنککننده مخلوطی از ضد یخ و آب مقطر است.
خود ضد یخ نیز ترکیبی از آب مقطر و نوعی الکل میباشد که معمولا رایجترین نوع آن اتیلن گلیکول میباشد؛ زیرا هم ارزانتر است و هم به هر نسبتی با آب مخلوط میشود. با این حال، بهتازگی ماده جدیدتری به اسم پروپیلن گلیکول به بازار عرضه شده است که گرانتر است اما خطر کمتری دارد.
کاربرد مایع ضد یخ
مواد شیمیایی موجود در مایع ضد یخ مزایای بسیاری برای سیستم خنککننده موتور خودرو دارند. اصلیترین مزایا و کاربردهای مایع ضد یخ عبارتند از:
جلوگیری از یخ زدن موتور در زمستان: آب در صفر درجه سانتیگراد (۳۲ درجه فارنهایت) منجمد میشود؛ در حالی که مخلوطی 50/50 از آب و ضد یخ در دمای حدودی ۳۷- سانتیگراد (۳۵- درجه فارنهایت) یخ میزند.
بالا بردن نقطه جوش آب: آب در ۱۰۰ درجه سانتیگراد (۲۱۲ درجه فارنهایت) به جوش میآید؛ در حالی که مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب، در جایی بین ۲۴۰ و ۲۷۰ درجه سانتیگراد (۴۶۴ و ۵۱۸ درجه فارنهایت) به جوش میآید. البته تعیین دقیق نقطه جوش به فشار مخلوط آب و ضد یخ در محفظه موتور نیز بستگی دارد.
آیا میتوان از ضد یخ خالص ۱۰۰٪ استفاده کرد؟
خیلی از افراد میپرسند که آیا میتوان از ضد یخ ۱۰۰٪ (خالص و بدون آب) استفاده کرد یا خیر؟ در واقع باید گفت خیر. آب مانند کاتالیزگری عمل میکند که موجب میشود ضد یخ بهدرستی کار کند. ضد یخِ ۱۰۰٪، نقطه انجماد بسیار بالاتری، در حدود ۲۰- درجه سانتیگراد (۵- درجه فارنهایت) دارد که بالاتر از مخلوط ۵۰/۵۰ ضد یخ و آب میباشد.
چه زمانی به ماده خنک کننده نیاز داریم؟
وقتی که متوجه شدید آمپر به صورت دائم بالا است و موتور بیش از حد گرم میشود، احتمالا نیاز به ماده خنک کننده دارید. اگر موتور بیش از حد گرم شود، میتواند مشکلات جدی و پر هزینهای را برایتان ایجاد کند؛ بنابراین بهتر است با مشاهده اولین علائم مربوط به افزایش دما، به نزدیکترین مکانیک مراجعه کنید.
مزایای مایع ضد یخ
اگر مایع ضد یخ را به صورت منظم تعویض کنید، مزایای بسیاری به شما ارائه میدهد؛ از جمله:
جلوگیری از یخزدگی آب در زمستان و به جوش آمدن آب در تابستان
ممانعت از زنگزدگی و خوردگی قطعات فلزی موتور خودرو
محافظت از قسمتهای لاستیکی و پلاستیکی محفظه موتور در برابر پوسیدگی
کمک به جلوگیری از الکترولیز مایع خنککننده
انواع ضد یخ
1. مایع ضد یخ سبز
سالهای پی در پی فقط یک مدل ضد یخ در بازار وجود داشت و آن هم همین رنگ سبز آن بود. با پیشرفت فناوری انواع متنوع دیگری وارد بازار شدند.
2. مایع ضد یخ OAT
این کلمه مخفف Organic Acid Technology است که ماندگاری طولانی دارد. برخلاف نوع سبز که حدود ۲ تا ۳ سال دوام دارد، این ضد یخ حدود ۵ سال ماندگار است.
3. ضد یخ ترکیبی (هیبریدی)
این ضد یخ اساسا ترکیبی از ضد یخ سنتی و OAT میباشد. این محصول که HOAT نیز نامیده میشود، معمولا با مایع خنککنندهای که درون موتور شما وجود دارد، سازگار است. وبنابراین میتوانید بدون توجه به نوع مایع قبلی، آن را بعد از رقیقکردن با آب به آن اضافه کنید.
از کدام ضد یخ باید استفاده کنیم؟
تولیدکنندگان ضد یخ از رنگهای مختلفی استفاده میکنند که بتوان نوع آنها را از هم تشخیص داد. با این حال متأسفانه این رنگها از استاندارد خاصی پیروی نمیکرد. به همین دلیل دو تولیدکننده متفاوت ممکن است برای یک ضد یخ یکسان از دو رنگ متفاوت استفاده کنند که این امر، کار را برای مصرفکننده واقعا سخت خواهد کرد.
نحوه انتخاب بهترین ضد یخ
در زمان خرید ضد یخ رنگ آن را ملاک قرار ندهید. برای اینکه بدانید کدام ضد یخ برای ماشین شما بهتر است، به موارد زیر توجه کنید:
اطلاعات ضد یخ متناسب برای خودروی شما در دفترچه راهنمای مالک درج شده است.
اگر دفترچه راهنما ندارید (مخصوصا در خودروهای کارکرده) از نمایندگی مخصوص خودروی خودتان می توانید مشاوره بگیرید.
از فروشگاههای لوازم یدکی خودرو هم میتوانند راهنماییهای لازم را درمورد ضد یخ به شما ارائه بدهند.
علائم کمبود ضد یخ
بخشی از نشانههای اصلی کمبود ضد یخ عبارتاند از:
با کم شدن ضد یخ، بوی شیرین متمایزی که در کابین ماشین میپیچد. چنانچه متوجه این بو شدید، قسمت زیر پای سمت مسافر را بررسی کنید. وجود هرگونه مایع یا رطوبت در آنجا احتمالا نشانه نشت ضد یخ خواهد بود.
یکی دیگر از نشانههای رایج کمبود ضد یخ، مشاهده لایهای چرب در قسمت داخلی شیشههای ماشین میباشد. این لایه بیشتر با کثیفی شیشهها اشتباه گرفته میشود. تفاوت آن این است که اگر مشکل از ضد یخ باشد، بعد از تمیزکردن بلافاصله دوباره خودش را نشان خواهد داد.
نشانه دیگر، ضعیف بودن گرمای بخاری است. اگر ضد یخ کم باشد، معمولا موجب میشود سیستم گرمایی بهخوبی کار نکند. این نشانه مخصوصا در ماههای سرد فصل زمستان خودش را بیشتر نشان میدهد. درضمن اگر ترموستات هم مشکل داشته باشد با چنین نشانهای روبهرو خواهیم بود. در چنین شرایطی ابتدا مطمئن شوید که سطح ضد یخ پایین نیست یا نشتی ندارد، سپس سراغ ترموستات بروید.
چراغ هشدار در داشبورد خودرو هم میتواند به شما بگوید که ضد یخ کم یا خراب شده است. بعضی خودروها این قابلیت را دارند که اگر ضد یخ کم باشد روی داشبورد به شما اطلاع بدهند. البته همه اتومبیلها این ویژگی را نخواهند داشت.
از کار افتادن اتوماتیک موتور خودرو هم نشانهای اصلی است. در بیشتر خودروهای جدید قابلیتی وجود دارد که در صورت داغشدن موتور به خاطر کمبود ضد یخ، به صورت اتوماتیک موتور را خاموش میکند. این قابلیت کمک میکند موتور بهدلیل گرمای زیاد آسیب نبیند. اما بعد از اینکه موتور خودرو خنک شد میتوانید دوباره رانندگی کنید، ولی بهتر است هر چه سریعتر بهفکر ضد یخ نیز باشید.
زمانی که سطح ضد یخ کاهش مییابد، اتومبیل خیلی سریعتر از حد معمول سوخت مصرف میکند. درحالیکه در دمای متناسب سوخت به طور مؤثر میسوزد.
جمع بندی
برای جلوگیری از ترکیدن محفظه آب رادیاتور و به منظور جلوگیری از وارد شدن خسارت به وسیله نقلیه باید از ماده ضد یخ استفاده شود.ضد یخهای پایه روغنی به خوبی کنترل حرارت موتور و جلوگیری از گرمای بیش از حد خودرو را مدیریت میکنند، با جلوگیری از خرابی واشر یا سیلندر که اغلب ناشی از گرمای زیاد موتور است. این ویژگی باعث حفاظت بیشتر از سازهها و قطعات موتور میشود نسبت به ضد یخهای اسیدی که ممکن است به بدنه و قطعات موتور آسیب برسانند.علاوه بر این، ضد یخهای پایه روغنی بهبود مصرف سوخت و بهرهوری موتور را نیز افزایش خواهند داد که میتواند به افزایش عمر روغن تا ۵۰ درصد کمک کند. این ضد یخها از نظر هزینه نیز بسیار مقرون به صرفهتر می باشند و دارای عمر مفید بیشتری خواهند بود.